Qalb

Qalb
	;
Qardosh loyihalar
	Vikipediyadagi maqola Vikimaʼlumotlar sahifasi Vikilugʻatdagi maʼnolari Vikiombordagi tasvirlar

Qalb (arabcha: قلب‎‎ – yurak, dil; oʻrtalik, markaz; lashkarning oʻrtasi) — islomda inson shaxsiyatining markazi hisoblanadi. Koʻngil, dil, yurak deb ham yuritiladi. Qurʼonda „qalb“ soʻzi 132 marta zikr qilingan. Qurʼon va hadislariga koʻra, qalb inson hayotida markaziy oʻrin egallaydi, yaxshilik va yomonlik, toʻgʻri va notoʻgʻri ishlarning manbai sifatida xizmat qiladi. Islomda Alloh insonning amallaridan koʻra koʻproq uning qalbidagi niyatlariga eʼtibor beradi.

A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng

A

	Agar sening koʻngling boʻlsa, koʻngil Kaʼbasini tavof ayla^[1].
	— Jaloliddin Rumiy

	Allohga iymon keltirganimiz uchun ham koʻngilga eʼtibor beramiz, insonlarning koʻnglini olish, koʻnglini koʻtarishga, xayr-duosini olishga harakat qilamiz^[2].
	— Yunus Emro

B

	Bandaning qalbi yomonlikdan poklanishi uchun unga solihlar bilan suhbatlashishdan ham foyda]liroq narsa yoʻq. Shuningdek, fojirlar bilan hamsuhbat boʻlishdan koʻra katta zarar yoʻq^[3].
	— Ahmad ibn Hanbal

E

	Eng yaxshi narsa Alloh taoloni unutmagan koʻngildir^[4].
	— Abul Hasan Haraqoniy

H

	Hayvon nuqta bilan, odam dil bilan bogʻlanadi.
	— Otalar soʻzi^[5]

K

	Kim aʼzolarining nafsoniy orzulariga boʻyin egib, ularni shod etgan boʻlsa, bu – qalbiga nadomat niholini oʻtqazgan, deganidir^[6].
	— Abu Yahyo Varroq

	Kimning qalbida uch narsa — halollik, qoʻrquv va iztirob boʻlmas ekan, doʻzax azobidan qutulmaydi^[7].
	— Shaqiq Balxiy

M

	Menda shunday illat borki, ruhiyatimni muolaja qilmagunimcha boshqalar uchun koʻngil uyimni boʻshata olmayman^[8].
	— Bishri Hofiy

N

	Neʼmatlarning eng yaxshisi – harakat qilib erishilgani. Doʻstlarning eng yaxshisi – Alloh taoloni eslatgani. Qalblarning eng nurlisi – ichida mol-dunyo sevgisi boʻlmagani^[9].
	— Abul Hasan Haraqoniy

	Notinch koʻngilga shirin uyqu kelmaydi.
	— Otalar soʻzi^[10]

Q

	Qalbda pok tuygʻular va oxirat qoʻrquvi boʻlgan bir paytda nafsning havoyi orzulariga berilgan bir hayotkeladi-da, uning tinchliginibuzib, oʻziga bir joy ochmoqchi boʻladi^[11].
	— Abu Sulaymon Doroniy

	Qalb kasallarini davolash besh ish bilan boʻladi: Qurʼonni tadabbur bilan (maʼnosini anglab) tilovat qilish, kechasi tahajjud namozi oʻqish, saharlarda Allohga yolvorish, doʻstlar bilan suhbat va kam yeyish^[4].
	— Ibrohim Havvos

	Qalb koʻr boʻlganidan keyin koʻzning koʻrishligidan foyda yoʻqdir^[12].
	— Ali ibn Abu Tolib

	Qalbni dunyo egallasa, oxirat uni tark etadi^[13].
	— Abu Sulaymon Doroniy

	Qalbning davosi beshtadir: solihlar bilan oʻtirish, Qurʼon qiroati, och yurish, kechalari ibodatda boʻlish, saharda tazarruʼ bilan duo qilish^[14].
	— Abdulloh Antokiy

	Qalbning qanaqaligini amal koʻrsatadi^[12].
	— Muhammad Kamol Pilav

	Qalb gʻaybga va maʼnaviy olamga, aql esa zohirga va moddiy olamga ochilgan darchadir. U holda birinchini ikkinchi bilan izlash – ahmoqlik, ikkinchini birinchi bilan izlash esa gʻaflat va nodonlikdir^[15].
	— Muhammad Nurulloh Saydo Jazariy

	Qoʻling – mehnatda, diling – Allohda boʻlsin^[16].
	— Bahouddin Naqshband

S

	Salim qalb toza va sogʻlom boʻlib, u chin moʻminning qalbidir, chunki kofir va munofiqlarning qalbida illati bor^[7].
	— Said ibn al-Musayyib

U

	Ulugʻlar dilni Allohning uyi, debdilar. Bir kishining dilini ranjitish – Allohning uyini buzish bilan barobardir^[17].
	— Vojidali Mujmaliy

Y

	Yuzing qora boʻlsa ayb emas, yuraging qora boʻlmasin.
	— Otalar soʻzi^[18]

Sh

	Shirkdan saqlangan qalb salim qalbdir^[7].
	— Hasan Basriy

Manbalar

↑ Tursun 2006, s. 30.
↑ Tursun 2006, s. 35.
↑ Tursun 2006, s. 67.
↑ ^4,0 ^4,1 Tursun 2006, s. 23.
↑ Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 116.
↑ Tursun 2006, s. 72.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Tursun 2006, s. 55.
↑ Tursun 2006, s. 38.
↑ Tursun 2006, s. 76.
↑ Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 223.
↑ Tursun 2006, s. 73.
↑ ^12,0 ^12,1 Tursun 2006, s. 61.
↑ Tursun 2006, s. 82.
↑ Tursun 2006, s. 28.
↑ Tursun 2006, s. 36.
↑ Tursun 2006, s. 32.
↑ Tursun 2006, s. 53.
↑ Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 158.

Adabiyotlar

Xomidiy, Hamidjon; Hasaniy, Mahmud. Mashriqzamin hikmat boʻstoni. Toshkent: „Sharq“ nashriyotmatbaa konserni, 1997 — 251-bet. ISBN 978-9943-00-130-5.
Tursun, Ahmad. Sharq donishmandlari hikmatlari. Toshkent: „Sharq“ nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi, 2006 — 208-bet.

[FOOTNOTETursun200630-1] Tursun 2006, s. 30.

[FOOTNOTETursun200635-2] Tursun 2006, s. 35.

[FOOTNOTETursun200667-3] Tursun 2006, s. 67.

[FOOTNOTETursun200623-4] 4,0 ^4,1 Tursun 2006, s. 23.

[FOOTNOTEXomidiyHasaniy1997116-5] Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 116.

[FOOTNOTETursun200672-6] Tursun 2006, s. 72.

[FOOTNOTETursun200655-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Tursun 2006, s. 55.

[FOOTNOTETursun200638-8] Tursun 2006, s. 38.

[FOOTNOTETursun200676-9] Tursun 2006, s. 76.

[FOOTNOTEXomidiyHasaniy1997223-10] Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 223.

[FOOTNOTETursun200673-11] Tursun 2006, s. 73.

[FOOTNOTETursun200661-12] 12,0 ^12,1 Tursun 2006, s. 61.

[FOOTNOTETursun200682-13] Tursun 2006, s. 82.

[FOOTNOTETursun200628-14] Tursun 2006, s. 28.

[FOOTNOTETursun200636-15] Tursun 2006, s. 36.

[FOOTNOTETursun200632-16] Tursun 2006, s. 32.

[FOOTNOTETursun200653-17] Tursun 2006, s. 53.

[FOOTNOTEXomidiyHasaniy1997158-18] Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 158.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]