Kontent qismiga oʻtish

Qanoat

Vikiiqtibosdan olingan
Qanoat

Xotirjamlik va qanoat (inglizcha: Peace and contentment), Eduard von Grützner (1897)
Qardosh loyihalar

Qanoat (arabcha: قناعت‎‎) — qismatga rozi boʻlish, taqdir etilgan narsalarga mamnun boʻlish, jizzaki va shoshqaloq boʻlmaslik, qoʻlidagiga rozi boʻlish, oʻzgalarning moliga va haqiga koʻz olaytirmaslik, yeyish, kiyinish va maskan ehtiyojini zarurat chegarasida saqlash, isrofga yoʻl qoʻymaslik, tejamkorlikka rioya qilish, ochkoʻz boʻlmaslik.

Alifbo tartibi boʻyicha:
A · B · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · X · Y · Z · Oʻ · Gʻ · Sh · Ch · ng · Yana qarang · Havolalar

A

[tahrirlash]
  •  

Agar odamlar oʻzida mavjud narsalar bilan qanoatlanganda, maymunlar kabi daraxtlarda yashab yurgan boʻlardilar[1].

  — Janni Rodari
  •  

Alloh oʻrtaga qoʻygan mashruʼ (qonuniy) yoʻl bilan topganlaringga qanoat qil. Halol boʻlmagan biron narsani oʻzingga mol deb bilma. Halol molingni va halol topganingni oʻz oʻrnida sarfla. Shunda dunyo sevgisi senga zarar bermaydi[2].

  — Abu Hozim Makkiy
  •  

Azizim, har kim qanoat boyligiga ega boʻlsa kimsaga yalinmaydi. Har kim xirs balosiga mubtalo boʻlsa, uning hayoti doimo ozor ichidadir[3].

  — Xoja Samandar Termiziy

B

[tahrirlash]
  •  

Boy boʻlishni istasang — qanoatli boʻl.

  — Otalar soʻzi[4]
  •  

Boshqalarda koʻrganni juda qattiq istamaslik ham qanoat hisoblanadi[5].

  — Abu Ali ibn Sino

D

[tahrirlash]
  •  

Dil boyligi va ruh ozigʻi uch narsadadir: birinchi ilmda, ikkinchi rizoda, uchinchi qanoatda[6].

  — Muʼiniddin Juvayniy
  •  

Dono kishilar: „Qanoat tuganmas boylikdir, qanoatli kishi hech qachon kambagʻal boʻlmaydi, chunki uni hech kimga ishi tushmaydi. Qanoatsiz kishi esa gadoyga oʻxshaydi, uning hamma narsasi boʻlsa ham koʻzi tuymaydi, koʻproq topishga intiladi, narsa uchun odamlar oldida bosh egadi“, — deydilar[7].

  — „Maxzan al-ulum“ asaridan
  •  

Dunyo-yu oxirat yaxshiligini qanoatda, yomonligini taʼmada koʻrdim[8].

  — Najmiddin Kubro

I

[tahrirlash]
  •  

Ikki toifa odam boʻladi: biri topganiga qanoat qilmay qidirishda boʻladi, ikkinchisi esa topolmaydi, biroq qidirishda boʻladi.

  — Otalar soʻzi[9]

K

[tahrirlash]
  •  

Kim dunyolikni qattiq istasa-yu, unga bu berilsa, bunga hech qachon qanoat qilmaydi, yana istaydi. Kim oxiratlikni qattiq istasa-yu, unga bu berilsa, u ham bunga qanoatqilmaydi, yana istaydi. Na dunyolik orzularining, na-da oxiratlik orzularining soʻnggi bordir[10].

  — Abu Sulaymon Doroniy
  •  

Kishi uchun eng foydali, dilni yorituvchi narsa qanoatdir. Eng zararli va nafratli narsa hirs va gʻazabdir[5].

  — Abu Ali ibn Sino

M

[tahrirlash]
  •  

Men hech kimdan biror narsa soʻramayman. Soʻramasimdan nima bersa, olaman[11].

  — Abu Hurayra

O

[tahrirlash]
  •  

Ozga qanoat qilmagan koʻpga yetmaydi.

  — Otalar soʻzi[12]
  •  

Ochkoʻzlik — kambagʻallik, qanoat — boylikdir. Kimningki koʻzi odamlarning mol-mulkida boʻlmasa, ularga muhtoj boʻlmaydi[13].

  — Umar ibn Xattob

Q

[tahrirlash]
  •  

Qanoat deb yemak-ichmakni Alloh taolodan olmoqqa aytiladi[14].

  — Abu Turob Naxshabiy
  •  

Qanoat kishini qudratli qilur[15].

  — Saʼdiy Sheroziy
  •  

Qanoatli kishi och va yalangʻoch boʻlsa ham boydir. Dono boʻlsa ham amirdur.

  — „Maxzan al-ulum“ asaridan[7]
  •  

Qanoatli kishi qiyinchilikka, vijdonli kishi bechoralik kuyiga tushmaydi.

  — Otalar soʻzi[9]
  •  

Qanoatli qul ozod, ozod tamagir esa quldir.

  — Otalar soʻzi[9]
  •  

Qanoat mevasi – rohat, kamtarlik mevasi – muhabbat[16].

  — Muʼiniddin Juvayniy
  •  

Qanoatning yana bir koʻrinishi yeyish-ichishda bilinadi. Ozgina ovqat yeyishga qanoat qilgan kishi kam kasal boʻladi.

  — „Maxzan al-ulum“ asaridan[7]
  •  

Qanoat qil, ey nafs, andakka ham,
Ki kelturgusi hirs beshak alam[17].

  — Almaiy
  •  

Qanoat — rizqni Allohdan olmoqdir[18].

  — Abu Turob Naxshabiy

T

[tahrirlash]
  •  

Tinch yashay desang, qoʻlingda boriga qanoat qil.

  — Otalar soʻzi[19]
  •  

Tashlagil hirsni, qanoat pesha qil,
Shum oʻlimning panjasin andisha qil![9]

  — Farididdin Attor

U

[tahrirlash]
  •  

Ulugʻ kishilarning yoqimli xislatlaridan biri qanoatdir. Qanoatli kishi hech qachon xor boʻlmaydi. Aksincha kishida qanoat boʻlmasa topgan-tutganiga sabr qilmay, koʻpiga intilsa oqibat xorlik tortadi.

  — „Maxzan al-ulum“ asaridan[7]

Oʻ

[tahrirlash]
  •  

Oʻz toʻningga agar solsang yuz yamoq,
Oʻzga toʻnin soʻragandan yaxshiroq[20].

  — Saʼdiy Sheroziy

Manbalar

[tahrirlash]
  1. ↑ Oqil Abdubarnoyev. „Janni Rodaridan iqtiboslar“. Jadid.uz (23-oktyabr 2024-yil). Qaraldi: 9-fevral 2025-yil.
  2. ↑ Tursun 2006, s. 71.
  3. ↑ Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 139.
  4. ↑ Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 199.
  5. ↑ 5,0 5,1 Tursun 2006, s. 85.
  6. ↑ Tursun 2006, s. 18.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Hamidjon Xomidiy; Mahmud Hasaniy. Mashriqzamin hikmat boʻstoni. Toshkent: „Sharq“ nashriyotmatbaa konserni, 1997-yil — 251-bet. 
  8. ↑ Tursun 2006, s. 74.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 141.
  10. ↑ Tursun 2006, s. 73.
  11. ↑ Tursun 2006, s. 102.
  12. ↑ Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 171.
  13. ↑ Tursun 2006, s. 78.
  14. ↑ Tursun 2006, s. 50.
  15. ↑ Tursun 2006, s. 89.
  16. ↑ Tursun 2006, s. 86.
  17. ↑ Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 138.
  18. ↑ Tursun 2006, s. 94.
  19. ↑ Xomidiy & Hasaniy 1997, s. 163.
  20. ↑ Tursun 2006, s. 103.

Adabiyotlar

[tahrirlash]
  • Xomidiy, Hamidjon; Hasaniy, Mahmud. Mashriqzamin hikmat boʻstoni. Toshkent: „Sharq“ nashriyotmatbaa konserni, 1997 — 251-bet. ISBN 978-9943-00-130-5. 
  • Tursun, Ahmad. Sharq donishmandlari hikmatlari. Toshkent: „Sharq“ nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi, 2006 — 208-bet. 
"https://uz.wikiquote.org/w/index.php?title=Qanoat&oldid=20994" dan olindi