Kontent qismiga oʻtish

Maslahat

Vikiiqtibosdan olingan
Maslahat
Vikipediya maqolasi
Vikilugʻatdagi maʼnolari
Wikimedia Commonsdagi media fayllari

Maslahat — biror ishni qanday qilish yoki umuman nima qilish kerakligi haqida yoʻl-yoʻriq tarzidagi fikr, mulohaza.



  •  

Aqlli kishi bir ishga kirishishdan avval, agar u shu ishning ustasi bo‘lsa ham, boshqa kishilar bilan maslahatlashadi. Chunki o‘z aqliga bino qoʻygan kishi adashadi, o‘z tadbiriga ishongan kishi tubanlik sari ketadi.

  Otalar soʻzi[1]
  •  

Aqlli odam avval maslahatlashib, soʻng ishga qoʻl uradi. Ahmoq esa avval ishga qoʻl urib, keyin maslahatlashadi.

  Otalar soʻzi[2]
  •  

Bir hakim shunday deydi:
— Doʻsting bergan maslahat tufayli ish tutsang-u, biroq natija yomon boʻlib chiqsa, sen doʻstingni malomat qilma, unga: „Sen aytgandek qilaman deb, ishim chappasidan ketdi, nega ham senga maslahat soldim-a!“ demagin. Chunki yana ish yuzasidan nochor unga maslahat solsang, maslahati toʻgʻri boʻlsa-da, oqibati yomon boʻlishidan qoʻrqib, senga aytmaydi[3]. — „Favoqih al-julaso“ asaridan

  Qayum Nosiriy
  •  

Hakimlar aytadilar:
— Aqlli kishi bilan maslahatlashsang, uning aqli senga ham yuqadi, undan koʻp narsani oʻrganasan. Kishi oʻz aqliga suyanib ish qilganda koʻp xatolarga yoʻl qoʻyishi mumkin[4]. — „Favoqih al-julaso“ asaridan

  Qayum Nosiriy
  •  

Hakimlar aytadilar:
— Biror ish haqida maslahatlashmoqchi boʻlsang, bitta oqil kishi bilan maslahatlash, koʻpchilikka aytilgan maslahatli ish nuqsondan xoli boʻlmaydi. Bir arab olimi: „Aqldan ulkan boylik, nodonlikdan katta baxtsizlik va maslahatdan kuchli suyanchiq yoʻq!“ degan edi[4]. — „Favoqih al-julaso“ asaridan

  Qayum Nosiriy
  •  

Hakimlar aytadilarki, aql sohibi boʻlgan kishi yetti xil kishi bilan kengashmaydi: ular nodon, hasadchi, riyokor, qoʻrqoq, molparast va hoyu-havasga berilgan kishilardir. Chunki nodon kishi befahmligi tufayli xato va yaramas maslahat beradi. Dushman esa seni halok boʻlishingni oʻylab, maslahat beradi. Hasadchi esa qoʻlingdagi mol-u mulkingni sovurilishini istaydi. Riyoli kishi esa seni qanday qilib boʻlsa-da, sen nimani xohlayotgan boʻlsang, oʻshani qilaverishga undaydi. Molparastning fikri-zikri mol yigʻish boʻlgani uchun bergan maslahati orqali biror narsa undirib olishga urinadi. Hoyu-havasga intilgan nafs bandasi esa oʻzining nuqsonli aqli bilan kishini toʻgʻri fikrdan chetlatadi[5]. — „Favoqih al-julaso“ asaridan

  Qayum Nosiriy
  •  

Hakimlarning aytishicha, odam oʻldirgan, xotinlar atrofida koʻp aylanadigan, qoʻrqoq va yuraksiz kishilar bilan maslahatlashish noravodir[4]. — „Favoqih al-julaso“ asaridan

  Qayum Nosiriy
  •  

Har bir ishda lozim maslahat qilish,
Maslahatsiz aslo hal boʻlmaydi ish!

  Otalar soʻzi[4]
  •  

Maslahat shoshmaslik bilan, ish esa sur’at bilan boʻladi.

  „Maxzan al-ulum“ asaridan[6]
  •  

Olimlardan Ahnaf aytadi: „Ochning qornini toʻydirmay turib, tashnaning chanqogʻini bostirmay turib, asir kishini ozod qilmay turib, kambagʻalning hojatini chiqarmay turib, biror ish yuzasidan maslahat-u mashvarat qilma!“[5]„Favoqih al-julaso“ asaridan

  Qayum Nosiriy
  •  

Sinalmagan kishidan maslahat soʻrama!

  Otalar soʻzi[4]

Manbalar

[tahrirlash]
  1. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 56.
  2. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 61.
  3. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 153.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 154.
  5. 5,0 5,1 Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 155.
  6. Hamidjon Xomidiy; Mahmud Hasaniy. Mashriqzamin hikmat boʻstoni. Toshkent: „Sharq“ nashriyotmatbaa konserni, 1997-yil — 251-bet. 

Adabiyotlar

[tahrirlash]