Axloq

Axloq
Qardosh loyihalar
Vikipediyadagi maqola Vikimaʼlumotlar sahifasi Vikilugʻatdagi maʼnolari

Axloq – kishilarning bir-birlariga, oilaga, jamiyatga boʻlgan munosabatlarida namoyon boʻladigan xatti-harakatlari, xulq-atvorlari, odoblari majmui. Huquqdan farqli ravishda axloq talablarini bajarish-bajarmaslik maʼnaviy taʼsir koʻrsatish shakllari (jamoatchilik tomonidan baho berish, qilingan ishni maʼqullash yoki qoralash) bilan belgilanadi. Axloqni etika fani oʻrganadi.

Alifbo tartibi boʻyicha:
A · B · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · X · Y · Z · Oʻ · Gʻ · Sh · Ch · ng · Yana qarang · Havolalar

A

	Aql prinsiplariga asoslangan va insonning ezgulik sari tabiiy intilishidan kelib chiqadigan axloqdan oʻzga axloq boʻlishi mumkin emas.
	— Pyer Beyl

	Avvalo yaxshi axloqni, keyin donishmandlikni oʻrgan, chunki axloqli boʻlmay turib, donishmand boʻlish amri mahol.
	— Seneka

	Axloq kishilik jamiyatining yuksalishi uchun xizmat qiladi.
	— Vladimir Lenin

	Axloq nima? U nimadan iborat boʻlmogʻi kerak? Kishining qadr-qimmati va uning yuksak mavqeiga qatʼiy, chuqur eʼtiqod, unga qizgʻin, soʻnmas ishonchdir. Shu eʼtiqod, shu ishonch jamiki bashariyat ezguligining, barcha amaliy ishlarning qaynar bulogʻidir.
	— Vissarion Belinskiy

	Axloqning asosi iymonga bogʻliqdir. Iymonsizning axloqi boʻlmaydi.
	— Muhammad Kamol Pilav

	Axloq odamlar aro mavjud boʻlgan munosabatlar va shu munosabatlardan kelib chiqadigan masʼuliyatlar haqidagi fandir.
	— Pol Anri Golbax

	Axloq uzundan-uzun gap, nasihatgoʻylikdan koʻra ixchamgina hikmatli soʻzlarda yaxshi ifodalanadi.
	— Immerman Karl Lebrext

B

	Bir joyda axloqsizlik yoyilsa, Alloh (yaxshi-yomonni ayirmay) barchaga birday balo yuboradi.
	— Abu Bakr Siddiq

	Bizning jamiyat uchun axloqiy normalarning oddiy roʻyxati emas, balki mukammal, amalga oshirib boʻladigan bus-butun axloqiy sistema qatʼiyan zarurki, bu sistemada bir tomondan gʻoyat jiddiy falsafiy xulosalar va ikkinchi tomondan esa ijtimoiy-axloqiy anʼanalar sistemasi oʻz ifodasini topgan boʻlishi kerak.
	— Anton Makarenko

E

	Eng yengil va foydali ibodat kam gapirish va yaxshi axloqli boʻlishdir.
	— Imom Abu Yusuf

H

	Hayotdan uzib olingan axloq har qanday axloqiy mohiyatni yoʻqotgan hayot yangligʻ axloqsizdir.
	— Georgiy Plexanov

I

	Insonning axloqiy tabiati uning jismoniy tabiatidan shu bilan ajralib turadiki, unda hech qanday absolyutlik yoʻq: yurish-turish biron-bir hodisa tufayli yuzaga chiqadigan xarakterlar yoki gʻoyalar bilan toʻgʻridan-toʻgʻri aloqador boʻladi.
	— Onore de Balzak

	Inson soʻzi bilan taniladi, axloqi bilan maqtaladi.
	— Otalar soʻzi

	Kitob odob-axloqning koni, bilimning esa bulogʻidir.
	— Otalar soʻzi

M

	Makorimul-axloq (yuksak xulq) quyidagi oʻn xislatdan iboratdir: saxovat va hayo, rostgoʻylik va omonatni joyiga berish, kamtarlik va rashk, shijoat va halimlik, sabr va shukr.
	— Ali ibn Abu Tolib

O

	Odamlarga inson tabiati, tajribasi, idrokiga asoslangan insoniy axloq kerak.
	— Klod Gelvesiy

	Ota-onasi oʻlgan odamni emas, odob-axloqi boʻlmagan odamni yetim de.
	— Otalar soʻzi

Sh

	Shaxsiy axloq hamisha ijtimoiy axloqqa boʻysunadi.
	— Timofey Granovskiy

Adabiyotlar

• Xomidiy, Hamidjon; Hasaniy, Mahmud. Mashriqzamin hikmat boʻstoni. Toshkent: „Sharq“ nashriyotmatbaa konserni, 1997 — 251-bet. ISBN 978-9943-00-130-5. 
• Tursun, Ahmad. Sharq donishmandlari hikmatlari. Toshkent: „Sharq“ nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi, 2006 — 208-bet. 
• Voronsov, Vladimir. Tafakkur gulshani, Sharifa Abdurazzoqova tarjimasi, Toshkent: Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyoti, 1989 — 464-bet. ISBN 5-635-00915-X.