Abu Ali ibn Sino
| Abu Ali ibn Sino | |
| |
 Vikipediyadagi maqola
|
Abu Ali ibn Sino (18-iyun 980-yil, Afshona, Buxora; 16-avgust 1037-yil, Hamadon) — Oʻrta Osiyolik buyuk qomusiy olim, tabib va faylasuf. Gʻarbda Avitsenna (inglizcha: Avicenna) nomi bilan mashhur.
Iqtiboslar[tahrirlash]
- Ilm – narsalarni inson aqli yordami bilan o‘rganishlikdir[1].
- Haqiqatni ochinglar, to‘g‘ri yo‘ldan yuringlar. Bir-biringizdan ilm o‘rganib, kamol topishingiz uchun dil pardasini ochib tashlanglar[1].
- Quyosh ko‘rlarga ko‘rinmay berkinganidek, johillarga ham dunyoda to‘g‘ri yo‘l belgilari ko‘rinmay qoladi[1].
- Kundalik rizq ko‘p, qayg‘uraverma. Shu bilan birga mol orttiraman, deb o‘zingni ko‘p qiynaverma. Chunki har kim o‘z nasibasidan ortiq bitta ham don yeya olmaydi[1].
- Mol-dunyoing seni aldamasin, chunki asragan mol-dunyoing boshqalarniki bo‘ladi. Ularni sarf eta olsang, o‘sha seniki bo‘ladi[1].
- Boylikni topishibdi-yu aql-idrokni yo‘qotishibdi. Ajabo, topgan narsalari bilan yo‘qotgan narsalarining bahosi bir xilmidi?[1]
- Kishi uchun eng foydali, dilni yorituvchi narsa qanoatdir. Eng zararli va nafratli narsa hirs va g‘azabdir[1].
- Boshqalarda ko‘rganni juda qattiq istamaslik ham qanoat hisoblanadi[1].
- Ey havo-yu havasga berilgan nafs, tez bo‘l. Chunki sen bir nafasning himoyasidasan[1].
- Yordam berishning go‘zalligi undan kishining tasalli topishida ko‘rinadi[1].
- Taroq aslida sochni tartibga solish uchun ishlatiladi-yu, ammo shu bilan birga u sochlarning baʼzilarini joyidan yulib tushiradi[1].
- Qora tuproq qaʼridan tortib, to Zuhal cho‘qqisigacha bo‘lgan dunyoning hamma mushkul masalalarini hal qildim. Men har qanday makr va hiyla tuzog‘idan qutilib chiqa oldim-u, ammo o‘lim tugunini yecha olmadim[1].
- Men ko‘p joylarni kezdim va olam ahvoliga qaradim. Unda hayronlik kaftini iyagiga tirovchidan yoki pushaymonlik barmog‘ini tishlab turuvchidan boshqani ko‘rmadim[1].
- Odamlarning botiri kelajakdagi ishlardan qo‘rqmaydi. Kamolot hosil qilishdan chetlangan kishi odamlarning eng qo‘rqog‘idir[1].
- Keksaygan odam yoshlik o‘tida yonolmaydi[1].
- Agar kelajagim xayrli bo‘lsa edi, mayli tinchgina, bemalol tirikchiligimni qilaverar edim. Bordi-yu agar unday bo‘lmasa, ming ko‘z bilan yig‘lardim[1].
- Falak — juft soqqa, olam taxtasidir, ajal o‘ynaydi — bizlar donai xom[1].
- Minglab nafar ulug‘ zotlar borliqdan yo‘qlikka ketdilar. Axir bu ulug‘ zotlarning birortasi ham yo‘qlikdan borliqqa qaytib kelmayaptilar-ku[1].
- Har kim hodisalardan ibrat ola bilsa, boshi qattiq otga o‘xshagan bu falak unga bo‘ysuna beradi[1].
- Inson toki o‘zini mayda gap, o‘chakish, janjal, shikoyat, norozilik, oh-u vohlardan ozod qilolmas ekan, u iflos va pastlik tabiatidan xalos bo‘lolmaydi[1].
- Yaxshiliklarning eng foydalisi sadaqadir[1].
- Bir kishi sen bilan munosabatida xato qilsa-yu, senga uzr bayon etsa, uzrini qabul qilishni kechiktirma![1]
- Agar havoda chang va tutun bo‘lmasa edi, kishi ming yil yashagan bo‘lardi.
- Quruq gapning o‘zi hech qachon dalil bo‘lolmaydi[1].
- So‘zning yomoni amal qilinmay bekor ketganidir[1].
- Hayo — insonning abadiy go‘zalligi va latofatidir. Hayosiz yuz jonsiz jasadga o‘xshaydi[1].
- Do‘stimki, dushmanimga do‘stlik qilarkan, uni men do‘st hisoblamayman. Zaharga qo‘shilgan shakardan ehtiyot bo‘l[1].
- Shodli va qayg‘uli paytlarida dilini kuduratdan tozalab, sof do‘stlikni saqlab qolgan kishi chin do‘st hisoblanadi[1].
- G‘azab irodasi kuchli odamga ro‘para kelolmaganidek, irodasi kuchsiz odamga ham ro‘para kelolmaydi[1].
- Bekorchilik va aysh-ishrat nafaqat nodonlikka olib keladi, ayni vaqtda kasallikning tug‘ilishiga ham sabab bo‘ladi[1].
- O‘z vaqtida, meʼyori bilan badantarbiya qilgan odamga dard yaqin yo‘lamaydi[1].
- Badantarbiya bilan mashg‘ul bo‘linsa, hech qanday dori-darmonga zarurat qolmaydi, buning uchun muayyan bir tartibga rioya qilmoq ham shart[1].
- Badantarbiyani tark etgan odam aksari xarob bo‘ladi, zero xarakatsiz qolgan aʼzolarning quvvati zaiflashadi[1].
- Donishmandlik bizga hayot so‘qmoqlarida ulug‘ saodatni hozirlab inʼom etuvchi vositadir[1].
- Agar do‘stlik savdo-sotiqqa o‘xshab, ehtiyojga qarab axtarilsa, zarurat tug‘ilmagan chog‘da do‘stni nazarga ilmay, tashlab ketilsa, bu qanday do‘stlik bo‘ldi endi![1]
- Aql tarozusida tortib ko‘rilmagan har qanday bilim asossizdir. Shu bois mantiq ilmini o‘rganmoq juda muhim[1].
- Hakimning uch quroli bor: so‘z, giyoh va tig‘[1].
- Yolg‘izlik halokatga olib keladi. Zero, inson o‘ziga kerakli narsalarni faqat jamiyat yordamida qo‘lga kiritishi mumkin[1].
- Chala bilim egasi bo‘lishdan ko‘ra, bilimsizlik afzalroqdir[1].
- Ruh — shamchiroqqa, bilim — ana shu shamchiroqdan taralayotgan yog‘duga, Allohning zakosi — moyga o‘xshaydi. Shamchiroq yonishdan to‘xtamas ekan — sen tiriksan. Agar u o‘chsa — sen halok bo‘lasan[1].
- Haqiqiy baxt — borliqning yaratilish hikmatini anglagan holda Yaratganga yoʻnalib, unga ishonish, ilohiy olamni tafakkur qilishdir[2].
Manba[tahrirlash]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,38 Ziyouz.uz — Ziyo istagan qalblar uchun!
- ↑ Sanjar Xoʻja. Hayotimiz kengurulari. Abdugʻafur Iskandar, Sanjar Said: . Toshkent: Muharrir nashriyoti, 2022 — 160-bet.