Abu Ali ibn Sino

	Abu Ali ibn Sino
	Vikipediyadagi maqola
	Vikimanbadagi asarlar
	Vikiombordagi fayllar

Abu Ali ibn Sino (18-iyun 980-yil; 16-avgust 1037-yil) – Oʻrta Osiyolik buyuk qomusiy olim, tabib va faylasuf. Gʻarbda Avitsenna (inglizcha: Avicenna) nomi bilan mashhur.

A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng

Iqtiboslar

A

Agar doʻstlik savdo-sotiqqa oʻxshab, ehtiyojga qarab axtarilsa, zarurat tugʻilmagan chogʻda doʻstni nazarga ilmay, tashlab ketilsa, bu qanday doʻstlik boʻldi endi!^[1]
Agar havoda chang va tutun bo‘lmasa edi, kishi ming yil yashagan bo‘lardi^[2].
Agar kelajagim xayrli boʻlsa edi, mayli tinchgina, bemalol tirikchiligimni qilaverar edim. Bordi-yu agar unday boʻlmasa, ming koʻz bilan yigʻlardim^[2].
Aql tarozusida tortib koʻrilmagan har qanday bilim asossizdir. Shu bois mantiq ilmini oʻrganmoq juda muhim^[1].

B

Badantarbiya bilan mashgʻul boʻlinsa, hech qanday dori-darmonga zarurat qolmaydi, buning uchun muayyan bir tartibga rioya qilmoq ham shart^[1].
Badantarbiyani tark etgan odam aksari xarob boʻladi, zero harakatsiz qolgan aʼzolarning quvvati zaiflashadi^[1].
Bekorchilik va aysh-ishrat nafaqat nodonlikka olib keladi, ayni vaqtda kasallikning tugʻilishiga ham sabab boʻladi^[1].
Bir kishi sen bilan munosabatida xato qilsa-yu, senga uzr bayon etsa, uzrini qabul qilishni kechiktirma!^[2]
Boylikni topishibdi-yu aql-idrokni yoʻqotishibdi. Ajabo, topgan narsalari bilan yoʻqotgan narsalarining bahosi bir xilmidi?^[2]
Boshqalarda koʻrganni juda qattiq istamaslik ham qanoat hisoblanadi^[2].

D

Donishmandlik bizga hayot soʻqmoqlarida ulugʻ saodatni hozirlab inʼom etuvchi vositadir^[1].
Doʻstimki, dushmanimga doʻstlik qilarkan, uni men do‘st hisoblamayman. Zaharga qoʻshilgan shakardan ehtiyot boʻl^[2].

E

Ey havo-yu havasga berilgan nafs, tez boʻl. Chunki sen bir nafasning himoyasidasan^[2].

F

Falak – juft soqqa, olam taxtasidir, ajal oʻynaydi – bizlar donai xom^[2].

H

Hakimning uch quroli bor: so‘z, giyoh va tigʻ^[1].
Haqiqatni ochinglar, toʻgʻri yoʻldan yuringlar. Bir-biringizdan ilm oʻrganib, kamol topishingiz uchun dil pardasini ochib tashlanglar^[2].
Haqiqiy baxt – borliqning yaratilish hikmatini anglagan holda Yaratganga yoʻnalib, unga ishonish, ilohiy olamni tafakkur qilishdir^[3].
Har kim hodisalardan ibrat ola bilsa, boshi qattiq otga oʻxshagan bu falak unga boʻysuna beradi^[2].
Hayo – insonning abadiy goʻzalligi va latofatidir. Hayosiz yuz jonsiz jasadga oʻxshaydi^[2].

I

Ilm – narsalarni inson aqli yordami bilan oʻrganishlikdir^[2].
Inson toki oʻzini mayda gap, oʻchakish, janjal, shikoyat, norozilik, oh-u vohlardan ozod qilolmas ekan, u iflos va pastlik tabiatidan xalos boʻlolmaydi^[2].

K

Keksaygan odam yoshlik oʻtida yonolmaydi^[2].
Kishi uchun eng foydali, dilni yorituvchi narsa qanoatdir. Eng zararli va nafratli narsa hirs va gʻazabdir^[2].
Kundalik rizq koʻp, qaygʻuraverma. Shu bilan birga mol orttiraman, deb oʻzingni koʻp qiynaverma. Chunki har kim oʻz nasibasidan ortiq bitta ham don yeya olmaydi^[2].

M

Men koʻp joylarni kezdim va olam ahvoliga qaradim. Unda hayronlik kaftini iyagiga tirovchidan yoki pushaymonlik barmogʻini tishlab turuvchidan boshqani koʻrmadim^[2].
Minglab nafar ulugʻ zotlar borliqdan yoʻqlikka ketdilar. Axir bu ulugʻ zotlarning birortasi ham yoʻqlikdan borliqqa qaytib kelmayaptilar-ku^[2].
Mol-dunyoying seni aldamasin, chunki asragan mol-dunyoying boshqalarniki boʻladi. Ularni sarf eta olsang, oʻsha seniki boʻladi^[2].

O

Odamlarning botiri kelajakdagi ishlardan qoʻrqmaydi. Kamolot hosil qilishdan chetlangan kishi odamlarning eng qoʻrqogʻidir^[2].

Q

Qora tuproq qaʼridan tortib, to Zuhal choʻqqisigacha boʻlgan dunyoning hamma mushkul masalalarini hal qildim. Men har qanday makr va hiyla tuzogʻidan qutilib chiqa oldim-u, ammo oʻlim tugunini yecha olmadim^[2].
Quruq gapning oʻzi hech qachon dalil boʻlolmaydi^[2].
Quyosh koʻrlarga koʻrinmay berkinganidek, johillarga ham dunyoda toʻgʻri yoʻl belgilari koʻrinmay qoladi^[1].

R

Ruh – shamchiroqqa, bilim – ana shu shamchiroqdan taralayotgan yogʻduga, Allohning zakosi – moyga oʻxshaydi. Shamchiroq yonishdan toʻxtamas ekan – sen tiriksan. Agar u oʻchsa – sen halok boʻlasan^[1].

S

Soʻzning yomoni amal qilinmay bekor ketganidir^[2].

T

Taroq aslida sochni tartibga solish uchun ishlatiladi-yu, ammo shu bilan birga u sochlarning baʼzilarini joyidan yulib tushiradi^[2].

V

Vahimaning oʻzi yarim kasallikdir. Xotirjamlik yarim sogʻlikdir. Sabr esa shifoning boshlanishidir^[4].

Y

Yaxshiliklarning eng foydalisi sadaqadir^[2].
Yolg‘izlik halokatga olib keladi. Zero, inson oʻziga kerakli narsalarni faqat jamiyat yordamida qoʻlga kiritishi mumkin^[1].
Yordam berishning goʻzalligi undan kishining tasalli topishida koʻrinadi^[2].

Oʻ

Oʻz vaqtida, meʼyori bilan badantarbiya qilgan odamga dard yaqin yoʻlamaydi^[1].

Gʻ

G‘azab irodasi kuchli odamga roʻpara kelolmaganidek, irodasi kuchsiz odamga ham roʻpara kelolmaydi^[2].

Sh

Shodli va qaygʻuli paytlarida dilini kuduratdan tozalab, sof doʻstlikni saqlab qolgan kishi chin do‘st hisoblanadi^[2].

Ch

Chala bilim egasi boʻlishdan koʻra, bilimsizlik afzalroqdir^[1].

Manbalar

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 Ziyouz.uz – Ziyo istagan qalblar uchun!
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 ^2,21 ^2,22 ^2,23 ^2,24 ^2,25 ^2,26 ^2,27 Ahmad Muhammad. Sharq haqni topdi..., (Sharq donishmandlari va allomalarining sara hikmatlari), Toshkent: „Sharq“ nashriyoti, 2006 — 124-bet.
↑ Sanjar Xoʻja. Hayotimiz kengurulari. Abdugʻafur Iskandar, Sanjar Said: . Toshkent: Muharrir nashriyoti, 2022 — 160-bet.
↑ Anvar Ahmad. Saodatga yetaklovchi hikmatlar, (birinchi kitob), Toshkent: "Sano-standart" nashriyoti, 2018 — 320-bet.

[Ziyouz-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 Ziyouz.uz – Ziyo istagan qalblar uchun!

[:0-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 ^2,21 ^2,22 ^2,23 ^2,24 ^2,25 ^2,26 ^2,27 Ahmad Muhammad. Sharq haqni topdi..., (Sharq donishmandlari va allomalarining sara hikmatlari), Toshkent: „Sharq“ nashriyoti, 2006 — 124-bet.

[Hayotimiz_kengurulari-3] Sanjar Xoʻja. Hayotimiz kengurulari. Abdugʻafur Iskandar, Sanjar Said: . Toshkent: Muharrir nashriyoti, 2022 — 160-bet.

[4] Anvar Ahmad. Saodatga yetaklovchi hikmatlar, (birinchi kitob), Toshkent: "Sano-standart" nashriyoti, 2018 — 320-bet.

[1]

[2]

[3]

[4]