Az-Zamaxshariy
| Az-Zamaxshariy | |
;_Al-Mufassal,_Near_East,_Wednesday_13_August_1253.jpg)
| |
 Vikipediyadagi maqola
|
Az-Zamaxshariy (1075-yil 18-mart – 1144-yil 12-iyun) – forsiy olim.
| A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng |
Iqtiboslar
[tahrirlash]A
[tahrirlash]- Agar biror qayg‘u-alam yuz bergani yoki ta’ziyali joyni eshitsang, darhol o‘sha yerga bor. Agar ziyofat-u mehmondorchilikka chaqirilsang, unda o‘zing o‘ylab ish tut[1].
- Alloh taolodan astoydil iltijo bilan oʻtinib soʻragan kimsaning nidosi sira noumid qolmaydi[1].
B
[tahrirlash]- Bamisoli tumov kishi gulning hidini sezmaganidek, ahmoq kishi hikmat lazzatini bilmaydi[1].
- Boshingizga mushkul ish va tashvish tushganida munis bo‘lib, odamlarga mehr-muhabbat ko‘rsatasiz. Ammo davlat-u ne’matlarga erishganingizda bag‘ritoshlikka moyil bo‘lasiz[1].
- Bu dunyo ibratli ishlar va pand-nasihatlarga to‘ladir. Ayni vaqtda ko‘z yoshlariga ham serob[1].
F
[tahrirlash]- Faqir-u miskinlarga vojib sadaqalarni bajo keltirmagan boylarga jahannamda dahshatli bir handaq bordir[1].
G
[tahrirlash]- Garchand uzoq umr ko‘rgan bo‘lsalar-da, ko‘p odamlar g‘o‘r va tajribasizdir[1].
- Go‘zal sifat va husni xulq siyratlari bezamagan kishini hech qanday chiroyli kiyimlar ko‘rkam qilolmas, gunoh va xatolardan saqlanmagan kimsaning qalbi sira aybdan forig‘ bo‘lmas[1].
H
[tahrirlash]- Haqiqat va adolat bilan to‘g‘ri siyosat yurgizmagan har bir rahbar va boshliq qattiq azob-uqubat va baloga giriftor bo‘lur[1].
- Har qanday ishni boshlashdan avval Allohning roziligini o‘yla. Aks holda qilgan ishlaringning hammasi behuda bo‘lib, zoe ketadi[1].
- Hayot vaqtingda bergan in’om-ehsonlaring, garchi ularni tuki yo‘q (qirchang‘i) bo‘riga bergan bo‘lsang-da, zoe ketmas. Qiyomat kunida bularning ajri senga bo‘lur[1].
K
[tahrirlash]- Kimki baxt-iqbolli, solih kishilarning etagini tutsa, u albatta murodiga erishib, xayr-u baraka topadi[1].
- Kimki o‘z nafsi-balosiyu orzu-havasi domiga tushib qolsa, u beshak o‘zini-o‘zi chuqur qa’riga tashlagani muqarrar[1].
- Kimning himmati-yu muruvvati qanchalik ko‘p bo‘lsa, shunga yarasha odamlar uning qayg‘usiga sherik bo‘larlar, hamdardlik bildirarlar[1].
- Ko‘pincha til bilan yetkazilgan jarohat qilich bilan yetkazilgan jarohatdan og‘irroqdir[1].
- Ko‘pincha yoki ba’zan Hasan al-Basriyga o‘xshash buyuklarni Xajjoj zolimga o‘xshashlar tug‘adilar, go‘yo sho‘r dengiz suvidan dur-marjonlar chiqqani kabi[1].
M
[tahrirlash]- Mol-mulkni behuda isrof qilish kufroni ne’matdur. O’ylamasdan boyligini sarflash to‘liq tanazzulga olib keladi[1].
O
[tahrirlash]- Odamlar ichidagi eng yaramasi xasisdir, ularning ichidagi eng yalqovi pastkashdir[1].
- Odamning umri avvalida qilgan ishlari umrining oxiridagi ishlariga ham dalolatdir. Odamning umri avvalida qilgan ishlari umrining oxiridagi ishlariga ham dalolatdir[1].
P
[tahrirlash]- Pastkash kimsaning o‘z nasl-nasabini maqtab, u bilan faxrlanishi chanqoq kishining suv shu’lasi (sarob)ni ko‘rib aldangani kabidir[1].
- Pora faqat nohaqligu zolimlarga yordam berguvchidir[1].
Q
[tahrirlash]- Qabohatli suvrat, chirkin yuzning va yomon chehraning orqasida yaramas xulqdan boshqa narsa yo‘qdir[1].
- Quyosh nurlarini berkitib bo‘lmaganidek, haqiqatning chirog‘ini ham so‘ndirib bo‘lmaydi[1].
- Qo‘rquvga mubtalo bo‘lgan kishi faqat qochishdan najot izlaydi[1].
R
[tahrirlash]S
[tahrirlash]- Sen zalolat toʻlqiniga oʻzingni urib suzsang, seni faqat koʻp toat-ibodat va tasbehlar qutqaradi[1].
- Suv yoʻllari irmoqlari bilan boʻlgani kabi shariatning toʻgʻri qonun-qoidalari Paygʻambar alayhissalom taʼlimotlari bilandir[1].
T
[tahrirlash]- Tun-u kunni o‘tkazaman-u, ammo bugungi kunim kechagi kunimdan yaxshiroq bo‘lmayotir. Chunki zamona kundan-kunga halokat tomon bormoqda. Shunday ekan, kechagi kun bugungidan a’loroq, bugungisi esa ertangidan yaxshiroqdir[1].
- Tog‘ tepasidagi qoyalarni ko‘chirish minnat eshitish yuklariga nisbatan yengilroqdir[1].
- To‘g‘ri va haq yo‘ldan yurgan kishining qadam bosishi arslon yurishidan ham mahobatliroq haybatliroqdir[1].
U
[tahrirlash]- Urugʻlikni ham, poʻchoqni ham, niyat-u orzularni ham, muhabbat-u firoqni ham yaratuvchi Alloh taolodir[1].
- Ustingga keksalik kiyimi tashlangan bo‘lsa ham biroq sen uzoq umr ko‘rish hirsida (ta’masida) yangiyangi kiyimlar kiymoqdasan[1].
V
[tahrirlash]- Vaqti-soati o‘tgandan so‘ng ijro bo‘ladigan va’dadan hech bir yaxshilik bo‘lmas[1].
- Vijdon azobiyu ta’nadan to‘g‘ri bo‘lmagan kimsani ta’lim-tarbiya va qiynash bilan ham to‘g‘rilash amri mahol[1].
Y
[tahrirlash]- Yoki ilmli boʻl, yoki ilmga tayanib ish tutadigan boʻl, loaqal ilmni tinglab eshitadigan boʻl, ammo toʻrtinchisi boʻlma, chunki kasodga uchrab halok boʻlasan[1].
- Yomon fikr sohiblari ham, kufroni ne’mat qiluvchilar ham yovvoyi qobonlar misoli Alloh taoloning magʻfiratidan yiroqdirlar[1].
- Yomon, noraso e’tiqod bilan qilingan ezgu ish sarob va kul kabi hech qanaqa foyda bermaydi[1].
Oʻ
[tahrirlash]- Oʻtkir qilichning boshga tushadigan zarbasi ba’zi nodonlarning hukmi ostida mute’-itoatda bo‘lib yurishdan afzaldir[1].
- Oʻzi sazovor bo‘lmagan hamdu sano va maqtovlarni talab qilish uyatsiz, telba odamlarning odatlaridandir[1].
- Oʻz nafsingga hokim bo‘lmasang, uni o‘z hukmingda tutasan. Aks holda undan gʻolib chiqib, ushlab tura olmaysan[1].
- Oʻz vaqtidan kechikib berilgan in’om-ehson mahkam tortilgan zanjir misoli qattiq bo‘g‘uvchidir[1].
Manbalar
[tahrirlash]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,38 1,39 1,40 Ahmad Muhammad. Sharq haqni topdi..., (Sharq donishmandlari va allomalarining sara hikmatlari), Toshkent: „Sharq“ nashriyoti, 2006 — 124-bet.