Abu Ali Fuzayl ibn Iyoz
| Abu Ali Fuzayl ibn Iyoz | |
|---|---|
| |
 Vikipediyadagi maqola
|
Abu Ali Fuzayl ibn Iyoz (719-yil — 803-yil) – zohid, muhaddis va mutasavvif.
| A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng |
A
[tahrirlash]- Agar dunyo halol boʻlsa ham va oxiratda hisob soʻralmasa ham, bordi-yu menga berilsaydi, siz najasotdan qanday jirkansangiz, men ham dunyodan shunday jirkanardim[1].
- Allohning ismi zikr qilinadigan uy qorongʻi uydagilarga chiroq qanday nur bersa, osmon ahliga shunday yorugʻlik beradi. Allohning ismi zikr qilinmaydigan uy oʻz ahliga qorongʻilik qiladi[1][2].
- Allohning roziligiga eng loyiq insonlar Alloh azza va jallani tanigan maʼrifat ahllaridir[3].
- Alloh taqvodor bandalariga doimo rizq-nasiba inʼom etgani uchun ularning rizqlari tuganmasdir[4].
- Aqllilar bilan bahslashib tortishmoq — aqlsizlar bilan birgalashib shirin taom yemakdan ming chandon yaxshiroq va foydaliroq[1].
B
[tahrirlash]- Badbaxtning nishonasi besh narsadir: koʻngli qattiq boʻlmoq, koʻzi yoshsiz boʻlmoq, besharm va behayo boʻlmoq, dunyoga moyil boʻlmoq, umidsiz boʻlmoq[1].
- Bir amalni odamlar uchun tark qilish — riyo, odamlar uchun qilish esa — shirkdir. Lekin kimning ibodati yolgʻizlikda xushuʼliroq boʻlsa, mana shu joiz va mahbubdir[4].
D
[tahrirlash]- Dunyoda hech bir narsa yoʻqki, sendan ilgari uning egasi boʻlmagan boʻlsin. Yana hech bir narsa yoʻqki, sendan keyin egasi boʻlmasin[1].
- Dunyo hayotining masʼuliyatsiz, iflos va gʻayriaxloqiy yoʻrigʻiga kirish oson, lekin chiqish qiyin[1].
- Dunyo molining sarmoyasi havoyi nafsdir. Topgani esa jahannam otashidir[1].
E
[tahrirlash]- Erkaklarning kamoloti shuki, kim ota-onasiga yaxshilik qilsa, silai rahm rishtalarini bogʻlasa, ahli ayoli va farzandlari bilan ham xulqini yaxshi qilsa, dinini saqlasa, molini haromdan isloh qilsa, uning ortigʻidan infoq-ehson bersa, tilini saqlasa, oʻz uyini lozim tutsa, yaʼni ishidan vaqtida kelsa, oʻsha erkaklarning komilidir[1].
- Eshigingni yopasan, pardalaringni tushirasan, odamlardan uyalasan, ammo qalbingdagi Qurʼondan, har bir maxfiy narsani bilguvchi ulugʻ Zotdan hayo qilmaysan[1].
F
[tahrirlash]G
[tahrirlash]- Gunohni tark qilmasdan istigʻfor aytaverish yolgʻonchilarning tavbasidir[1][5].
I
[tahrirlash]- Insonlar sababli bir amalni tark qilish — riyodir va insonlar sababli bir amalni bajarish — shirkdir. Alloh bu ikkitasidan saqlagani — haqiqiy ixlosdir[1][6].
K
[tahrirlash]- Kim Allohdan qoʻrqsa, unga hech kim zarar yetkaza olmaydi. Kim Allohni qoʻyib, boshqadan qoʻrqsa, unga hech kim yordam bera olmaydi[7].
- Kim bidʼat sohibi bilan oʻtirar ekan, Alloh taolo uni hikmatdan nari qiladi[4].
- Kishilar orasida uch xiliga koʻproq achinaman: oldin xalqining yoʻlboshchisi boʻlib, keyin xorlikka yuz tutgan kishiga, oldin boy, keyin faqir boʻlgan kishiga, dunyo oʻyinchoq qilib oʻynagan olimga[1].
O
[tahrirlash]- Odamlarga odamlarning yoqimlirogʻi odamlardan behojat boʻlgani va ulardan hech narsa soʻramaydiganidir. Odamlarga odamlarning yoqmaydigani ularga muhtoj boʻlganidir. Alloh uchun odamlarning suyumlirogʻi Allohga muhtoj boʻlgani va Undan soʻragani, Allohga odamlarning yomonrogʻi Undan behojat boʻlgani va hech narsa soʻramaganidir[1][8].
Q
[tahrirlash]- Qarindosh-urugʻ va doʻstlarning xato-ayblarini kechirish — muruvvat va oliyhimmatlilik belgisidir[1].
S
[tahrirlash]- Senga nima yetsa, Allohning taqdiridan deb bil, xalqni malomat qilma. Tilingni saqla, xaloyiq undan salomat boʻlsin, shunda Allohning azobidan omonda boʻlasan. Rabbingning senga rizq beraman, degan vaʼdasini rost bil, shunda moʻmin boʻlasan. Oʻlimga tayyor tur, shunda gʻofil holda oʻlmaysan. Qayerda boʻlsang ham, Allohning zikrini koʻpaytir, shunda gunohlardan saqlanasan[1][9].
- Sening nazaringda gunohlar kichraygani sari Alloh huzurida ulkanlashib boraveradi. Sening nazaringda kattalashgani sari esa, Alloh huzurida kichrayib boradi[1][10].
T
[tahrirlash]- Tunda tahajjud namoziga turishga, kunduzi nafl roʻza tutishga qurbing yetmay qolsa, bili qoʻy, xatolaring senga chang solib, muvaffaqiyatsizlikka yuz tutibsan![7].
Z
[tahrirlash]- Zamonning evrilishidan, doʻstlarning bevafoligidan qilayotgan shikoyating gunohlaringning senga qoldirgan merosidir[1].
Manbalar
[tahrirlash]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 Ahmad Muhammad. Sharq haqni topdi..., (Sharq donishmandlari va allomalarining sara hikmatlari), Toshkent: „Sharq“ nashriyoti, 2006 — 124-bet.
- ↑ Tursun 2006, s. 46.
- ↑ Tursun 2006, s. 38.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Tursun 2006, s. 55.
- ↑ Tursun 2006, s. 43.
- ↑ Tursun 2006, s. 47.
- ↑ 7,0 7,1 Anvar Ahmad. Saodatga yetaklovchi hikmatlar, (birinchi kitob), Toshkent: “Sano-standart” nashriyoti, 2018 — 320-bet.
- ↑ Tursun 2006, s. 33.
- ↑ Tursun 2006, s. 45.
- ↑ Tursun 2006, s. 22.
Adabiyotlar
[tahrirlash]- Tursun, Ahmad. Sharq donishmandlari hikmatlari. Toshkent: „Sharq“ nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi, 2006 — 208-bet.