Umar

Umar

Vikipediyadagi maqola

Vikiombordagi fayllar

Umar Ibn Al-Xattob Al-Foruq (tax. 584-yil – 644-yil) – dastlabki toʻrt xalifadan ikkinchisi (hukmronlik yillari 634–644-yillar).

A  B  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  X  Y  Z  Oʻ  Gʻ  Sh  Ch  Ng

A

• Agar bir kishi uyidan chiqayotganida gunohi Tuhoma togʻidek boʻlsa, soʻng ilm eshitgach, qoʻrqib gunoh qilishdan toʻxtasa, uyiga qaytganida unda gunoh qolmaydi.
• Agar uch yomonlikdan saqlansang, yigitlikning yomonligidan saqlanasan, bular – tilingning, farjingning va qorningning yomonligidir.
• Agar yaxshilikka burishning bironta yoʻli boʻlsa, moʻmin birodaringdan chiqqan so‘z haqida faqat yaxshi gumon qil.
• Allohdan qoʻrqqan kimsa jahl qilmaydi va xohlagan har ishini bajaravermaydi. Agar oxirat boʻlmasa edi, dunyoni bu tarzda koʻrmas edingiz.
• Allohga taqvo qilish dushmanga qarshi eng afzal qurol va urushda eng yaxshi hiyladir.
• Alloh xohlasa, bu dunyoda beradi, xohlasa, oxiratga qoldiradi. Alloh dargohidagi ajr-mukofotlar tavakkul qilganlar uchun dunyo manfaatlaridan yanada ustun va bitmas-tuganmasdir.

B

• Bir musulmonning ogʻzidan chiqqan soʻzni yomonga yoʻyma, sen u soʻzni yaxshilikka yoʻyishga harakat qil.
• Birodaringdan sen oʻylagandek foyda kelishi uchun uning ishini yaxshilab oʻrinlatib qoʻy!
• Biror kishini biron ishda senga itoatda Allohga gunohkor boʻlgani uchun jazolasang, uning itoatsizligi oʻsha ishda sening Allohga itoat qilishingdek boʻlsa, bas, uni jazolamaysan.
• Bizlar oʻnta halolning toʻqqiztasini shubha yoki haromga tushib qolamiz, degan qoʻrqinchda tark qildik.
• Boy boʻlamanmi yoki kambagʻal, menga baribir, negaki, men uchun qay biri yaxshi ekanligini bilmayman.

D

• Dunyoning azizligi mol bilan, oxiratning azizligi solih amallar bilan.
• Dunyosini tark etib, faqat oxirati uchun amal qilgan odam ham yoki oxiratini tark etib faqat dunyosi uchun amal qilgan odam ham sizlarning yaxshilaringiz emas. Balki unisiniyam, bunisiniyam ushlagan odam yaxshilaringizdir.
• Dushmaningdan uzoq boʻl!
• Doʻstingdan ehtiyot boʻl, ishonchlisi mustasno. Allohdan qoʻrqqangina ishonchli boʻlur.
• Doʻstlar bilan koʻrishib, gaplashib turinglar, g‘am-qaygʻudan qutulishlaringga vosita boʻladi.

E

• Eʼtiqodingizga koʻra yashamayotgan boʻlsangiz, yashayotganingiz kabi e’tiqod qila boshlaysiz.
• Ey insonlar, ilm oʻrganinglar. Alloh taoloning huzurida Uning oʻzi sevgan bir libos boʻlib, ilmning bir bobini oʻrgangan kishiga oʻsha libosni kiygizadi. Agar olim bir gunoh qilsa, libos undan olinmasligi uchun uch marta tanbeh beradi. Garchi bu gunohi vafotigacha davom etsa ham (libos yechib olinmay, tanbeh berilaveradi).
• Eng johil inson oxiratini birovning dunyosi uchun sotgan kishidir.

F

• Fojirlar bilan hamsuhbat boʻlma, ularning fujurlaridan oʻrganasan.
• Foydasiz narsaga urinma.

G

• Gunoh oldida najot arqonini mahkam ushla.
• Gunoh qilishdan tiyilish gunohga tavba qilishdan osonroqdir.

H

• Hamma ishlar – niyatlarga yarasha.
• Haqdan ayrilmangki, sizga haq egalarining joyi koʻrsatilgan. Har doim faqat haqiqat bilan hukm eting.
• Hisob-kitob qilinmasdan oldin oʻzlaringni sarhisob qilib olinglar, tarozuda tortilmasdan oldin amallaringni tortib koʻringlar va hech bir amalingiz xufya qolmaydigan ulugʻ uchrashuvga tayyorlaninglar.

I

• Itoat vaqtida oʻzingni xor tut.
• Iymonning uchdan biri hayo, uchdan biri aql, uchdan biri joʻmardlikdir.
• Ishingda Allohdan qoʻrqqanlar bilan maslahatlash.

K

• Kim Allohdan qoʻrqsa, Alloh uni saqlaydi. Kim Allohga tavakkal qilsa, Alloh unga kifoyadir. Kim Allohga shukr etsa, U unga ziyoda qiladi. Kim Allohga qarz bersa, unga ajrini ato etadi.
• Kim bir hadisni aytsa, keyin unga odamlar amal qilishsa, uni aytgan odamga amal qilgan kishining ajri barobarida savob beriladi.
• Kimki Allohdan qoʻrqsa (taqvo qilsa), Alloh uni saqlaydi. Kim Allohdan umid qilsa, Alloh uni noumid qilmaydi. Kimki Alloh yoʻlida ehson qilsa, Alloh uning oʻrnini toʻldiradi. Shuning uchun taqvoni qalbing tayanchi, diydang jilosi qil! Zero, niyatsizning amali, ezgusizning ajri boʻlmas!
• Kim oʻzini tuhmat qilinadigan oʻrinda koʻrsatsa, unga nisbatan yomon gumon qiladiganlarni malomat etmasin.
• Kim oʻz sirini berkitsa, yaxshilik uning qoʻlidadir.
• Kunduzlari roʻzador, kechalari qoyim (bedor) boʻlgan mingta obidning oʻlimi halol-haromni ajrata oluvchi bir olimning oʻlimidan yengilroqdir.

M

• Mening ayblarimni koʻrsatgan kimsani Alloh marhamatiga olsin.

N

• Namozni zoe qilgan odamga islomda ulush yoʻq.

O

• Ochkoʻzlik – kambag‘allik, qanoat – boylikdir. Kimningki koʻzi odamlarning mol-mulkida boʻlmasa, ularga muhtoj boʻlmaydi.

Q

• Qabrlar oldida odob bilan tur.
• Qur’onga gʻilof, ilmga manba boʻling. Allohdan kunlik rizqingizni soʻrang.
• Quruqlik va dengizda yoʻl topadigan miqdorda yulduzlar ilmini oʻrganing, qolganidan oʻzingizni tiying.

S

• Sening najotingga xayrixoh boʻlmagan kishidan hojatingni soʻrama.
• Sizning ustingizda namoz bor. Namoz islomning avvalidir va diningizdan yoʻqotadigan soʻnggi narsangiz ham namozdir.
• Sukut – insonning eng harir libosidir.

T

• Tavbangning toʻgʻri boʻlishi gunohingni bilish bilan, amalingning toʻgʻri boʻlishi magʻrurlikdan voz kechishing bilan, shukringning toʻgʻri boʻlishi kamchiligingni bilishing bilandir.

U

• Uchta ish sen haqingda doʻstingda yaxshi fikr hosil qiladi: uni salom bilan qarshi olishing, majlisda joy berishing, uni u yaxshi koʻradigan ismlar bilan chaqirishing.

X

• Xotinlarga itoat etmang. Ularga qarshilik qilib turmasangiz, uydan baraka ketadi.

Y

• Yolgʻon qasam ichishni yengil sanama, uning sababidan Alloh seni halok qilur.
• Yomon avomga aralashishdan koʻra uzlatda rohat bor!.

Oʻ

• Oʻzingga doimo rost soʻzlarni ixtiyor qil, agar-da seni rostlik oʻldirsa ham.
• Oʻzingga sodiq doʻstlar tanla, ular panohida yashaysan, chunki ular kengchilikda ziynat, qiyinchilikda qalqondirlar.