Jaloliddin Rumiy
| Jaloliddin Rumiy | |
|---|---|
 | |
| Umumiy maʼlumotlar | |
| Tavalludi |
30-sentyabr 1207 Vaxsh (qishloq) |
| Vafoti |
17-dekabr 1273 Koʻniya |
| Qardosh loyihalar | |
Jaloliddin Rumiy (1207-yil 30-sentyabr — 1273-yil 17-dekabr) – dunyoning ulugʻ donishmandlaridan biri, benazir shoir va betakror bir mutafakkir, valiy inson.
| A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng |
A
[tahrirlash]- Ablah doʻst dushmandan yomondir, yomon ne hiylani bilsa, ishlatar oson[1].
- Agar baxt-saodat istasang, gʻurur, manmanlikdan yiroq boʻl, hikmatli soʻzlarni sokinlik bilan tingla, takabburlik, adovat, ginachilikdan hazar qil. Qaygʻu-alamlar ustingga hujum etsalar, bu hujumlarga oʻz adabsizliging sababchidir[1].
- Agar bizni va roziligimizni istasang, buning koʻngillarni ishgʻol qilish bilan amalga oshishini unutma![1]
- Agar sening koʻngling boʻlsa, koʻngil Kaʼbasini tavof ayla[1][2].
- Ajal bilan yuzlashmasdan oldin beriladigan har narsangni berib qolishing lozim[1].
D
[tahrirlash]- Donoga yondoshgil, qoch nodondan san,
Hatto u xavflidir dono dushmandan[1]. - Dunyo havasi Allohdan gʻofil qolishdir[1][3].
E
[tahrirlash]- Ey, birov qasdiga choh qazgan inson,
Oqibat oʻzingga qoʻyasan qopqon[1]. - Ey inson, bu olamdagi junbush va dabdabaga aldanma! Uyquda koʻrgan tushingda vujuding qiyma-qiyma boʻlsa ham, qoʻrqma! Zero, bu dunyo bir uyqudan iboratdir[1][4].
- Ey inson, qoʻllaringdagi zanjirlarni yech, hur boʻl! Tokay oltinning, zer-u zabarning asiri boʻlasan?![1][5]
- Ey salomatlikni, tinch va rohatda umr kechirishni istagan odam, odobga xilof soʻzlashdan, magʻrurlik, takabburlikdan hazar qil. Hasad, igʻvodan qalbing pok boʻlsin[1].
G
[tahrirlash]- Goʻzallarning yuzi koʻzguda goʻzal koʻrinadi, inʼom va ehsonning goʻzalligi esa faqir va gʻariblar ila bilinadi[1].
H
[tahrirlash]- Haddidan oshmasin orzuning koʻpi,
Togʻni koʻtarolmas bir somon choʻpi[1][5]. - Har sabrning oxiri zafar,
Har achchiqning ketidan shakar[1].
K
[tahrirlash]- Kechagina dono va aqlli edim, dunyoni oʻzgartirmoqchi edim! Bugun esa hakim va donishmandman. Shuning uchun nafsimni oʻzgartirmoqchiman[6].
- Kimki doʻstlikni xor aylabdi, uni qismat jazolagay – chiqib tutuni[1].
- Kimsaki tark ayladi oʻz aslini,
Qayta izlar roʻzgʻorin vaslini[1]. - Kumushning tashqi koʻrinishi oppoq boʻlsa ham, qoʻlda va choʻntakda koʻp ushlansa, qora yuqtiradi. Shunga oʻxshash baʼzi odamlarning soʻzlari zohirida kumush kabi porloq va toza koʻrinsa ham, lekin qaygʻu va zarar keltiradi[1].
- Koʻp xafa boʻlma! Shuni yaxshi bilki, qancha yigʻlasang shuncha kulasan... Hamma narsani tugadi deb ham oʻylama!.. Qancha sevsang shuncha sevilasan...
I
[tahrirlash]- Insonlar kitob kabidir. Muqovasiga qarab aldanmang. Haqiqiy qiymatini oʻqishni boshlagach bilasiz[7].
M
[tahrirlash]- Manmanlik va gʻurur botqoqligining quritilishi uchun bir murshidi komilning himmat va fayzi zarur[1].
- Ming xil odobni ishqdan oʻqir jon,
Ularni maktabdan topolmas inson[1].
N
[tahrirlash]O
[tahrirlash]- Oltin ne uchun, jon ne uchun, inju marjon nedir? Bir sevgiga sarflanmasa, bir sevgiliga fido qilinmasa...[9]
- Ona haqqiga diqqatli boʻl, uni boshingga koʻtar. Zero, onalar toʻlgʻoq mashaqqatini chekishni boʻyinlariga olmaganlarida chaqaloqlar dunyoga kelish uchun yoʻl topolmas edilar[1].
- Oqil doʻsti bor kishining oynaga ehtiyoji yoʻqdir[1].
P
[tahrirlash]- Paygʻambarlar va ularning vorislari – avliyolar, yaʼni komil inson boʻlganlar bashariyat niqobi bilan oʻralgan quyoshlardir. Ularning himoyasida boʻlki, senga doim yomonlik qiladigan nafsingning qoʻlidan qutulasan[1].
Q
[tahrirlash]R
[tahrirlash]- Ruh va nafs Majnun va uning tuyasi kabi boʻlib, biri olgʻa, ikkinchisi orqaga ketishni istaydi[1][11].
S
[tahrirlash]- Sizga uzatilgan hamma qoʻlni tutavermang, chunki inson niqobidagi necha shaytonlar bordir[1].
U
[tahrirlash]- Umr ertangi kun orzusi bilan yashash, gʻofillik bilan janjal-suron qilish, joningni ayamay mehnat qilish bilan tugab boradi[1].
Oʻ
[tahrirlash]- Oʻlim yoʻlda turib, bizni kutmoqda. Inson esa sayr qilish va umrni behuda sarflash bilan ovora[1][12].
Sh
[tahrirlash]- Sharq Haqni topdi, dunyodan kechib,
Gʻarb dunyo topdi, Allohdan kechib[1]. - Shunday insonlarni koʻrdim ustida kiyimi yoʻq. Shunday kiyimlarni koʻrdim, ichida insoni yoʻq[7].
Manbalar
[tahrirlash]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 Ahmad Muhammad. Sharq haqni topdi..., (Sharq donishmandlari va allomalarining sara hikmatlari), Toshkent: „Sharq“ nashriyoti, 2006 — 124-bet.
- ↑ Tursun 2006, s. 30.
- ↑ Tursun 2006, s. 76.
- ↑ Tursun 2006, s. 79.
- ↑ 5,0 5,1 Tursun 2006, s. 78.
- ↑ Anvar Ahmad. Saodatga yetaklovchi hikmatlar, (birinchi kitob), Toshkent: “Sano-standart” nashriyoti, 2018 — 320-bet.
- ↑ 7,0 7,1 Sanjar Xoʻja. Hayotimiz kengurulari. Abdugʻafur Iskandar, Sanjar Said: . Toshkent: Muharrir nashriyoti, 2022 — 160-bet.
- ↑ Tursun 2006, s. 25.
- ↑ Sema Marashli. Turmush oʻrtoʻgimning tengi yoʻq: hikoyalar. Toshkent: „Yangi asr avlodi“ nashriyoti, 2021 — 176-bet. ISBN 978-9943-20-809-4.
- ↑ Tursun 2006, s. 64.
- ↑ Tursun 2006, s. 31.
- ↑ Tursun 2006, s. 69.
Adabiyotlar
[tahrirlash]- Tursun, Ahmad. Sharq donishmandlari hikmatlari. Toshkent: „Sharq“ nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi, 2006 — 208-bet.