Majdiddin Muhammad
| Majdiddin Muhammad | |
 Vikipediyadagi maqola
|
Majdiddin Muhammad yoki Xoja Majdiddin Muhammad Xavofiy (? – 1494-yil) – Husayn Boyqaro davlatining yirik mansabdor shaxslaridan biri, vazir (1487–1490-yillar).
| A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng |
Iqtiboslar
[tahrirlash]A
[tahrirlash]- Agar sen ilmning bahosini bilmoqchi boʻlsang, donolardan soʻra. Quyoshning shu’la taratishini koʻzi ravshanlardan soʻra. Nodon sening qancha javohirga egaligingni qayoqdan bilsin, qimmatbaho gavhar qadrini sen bizlardan soʻra![1]
- Aqlli bo‘lsang, johil va nodondan hazar qil. Aqalli biroz bilimi bor kishi ulardan albatta yuz chaqirim uzoqlashadi[1].
B
[tahrirlash]- Bir ishni qilishga odatlangan kishi undan hech qachon voz kecha olmaydi[1].
D
[tahrirlash]- Dono kishining tili uni baxtsizlikdan asraydi. Yaramas kishining tili esa uning boshiga kulfat keltiradi[1].
E
[tahrirlash]- Eshitish zarar bo‘lsa ham, dononing so‘zlari foydadan xoli bo‘lmaydi. Ahmoqning gapiga quloq solish qanchalik zavqli bo‘lmasin, u hamma vaqt ziyondir[1].
G
[tahrirlash]- Gar inson ekansan, xalq manfaati yo‘lida harakat qil, toki xalq o‘z xohish-istagi bilan sening xizmatingda bo‘lsin[1].
I
[tahrirlash]- Ilm namoyondalariga baxillik qilma. Zero, ilm bir xazinadirki, undan qancha foydalansang ham, boylikdan farqli oʻlaroq, baribir koʻpayib boraveradi[1].
- Ilmni amalda qoʻllay olmas ekansan, koʻp bilishingdan foyda yoʻq. Axir sen mingta nayza bilan dushmanga yolgʻiz qarshi borolmaysan-ku![1]
- Insonning boshqa jonzotlardan afzalligi aqldadir. Aqlning maqsadi esa nutq va shirinsuxanlikni takomillashtirishdan iborat[1].
- Insonni xalq bilan bilimdan boshqa hech nima bogʻlay olmaydi. Kimki gunohlarga botgan boʻlsa, ulardan faqat bilim orqali forigʻ boʻlishi mumkin[1].
J
[tahrirlash]- Jamiyatda bir odamning yomon xulqi hammaga ta’sir qiladi. Sachragan ozgina loy ming chandon ko‘p hajmdagi suvni bulg‘aydi[1].
- Johil kishilar oldida kamtarlik qilmagil, aks holda ular nazarida sen tuban va sharmandadirsan. Haqir va notavon ko‘rinmay desang, donolar oldida takabbur bo‘lmagil[1].
K
[tahrirlash]- Kimki bilimga erishib, uning mazasini totib koʻrgan boʻlsa, bu narsani u podshohlik va davlatni boshqarish huzur-halovatiga almashtirmaydi[1].
M
[tahrirlash]- Mening ikki toifadagi odamlarga: biror narsaga intilmaydigan iqtidorli odamga va qobiliyatsiz serhafsala odamga rahmim keladi[1].
O
[tahrirlash]- Olimlarning aytishlaricha, odamlar toʻrt toifadan iborat. Ularning birlari ochkoʻzdirlar. Oʻzlari yeb, boshqalarga bermaydilar. Ikkinchilari oʻtaketgan ziqnalar boʻlib, oʻzlari ham yemaydilar, boshqalarga ham bermaydilar. Uchinchi toifa saxiy kishilardirki, ular oʻzlari yeb, boshqalarga ham beradilar. Toʻrtinchisi – oliyhimmat odamlardir, oʻzlari yemay boshqalarga beradilar[1].
- Oltin va kumushi boʻlmagan odam kambagʻal emas, balki es-hushi va kasb-hunari boʻlmagan kishi kambagʻaldir[1].
- Ogʻirchilik va gʻamginlikda qurilgan oqil suhbati bazm va ishratda oʻtkazilgan johil suhbatidan afzaldir[1].
- Ochkoʻzning boyligidan g‘am-alam va ozor yetadi. U qayerga borsa, shu yerda dod-u faryod koʻtariladi. Taʼmagirning mol-mulkiga yomon koʻz bilan qarama, zero uning boyligidan tish zirqiraydi[1].
Q
[tahrirlash]- Qalbida oltin va kumushlarni yaxshi ko‘rgan odam sariq chaqa evaziga minglab odamlar qonini to‘kishi mumkin[1].
R
[tahrirlash]- Rivoyatlardan maʼlumki, hind olimlari koʻp umr koʻradilar, ularning fikr qilish qobiliyati ham kuchliroq. Buning asosiy sababi ovqatni kam isteʼmol qilishdadir[1].
S
[tahrirlash]- Saxiylik bu — insonning saxovat ko‘rsatib, keyin bu haqda unutishidir[1].
- Sitamgarlik kufrlikdan ham yomonroqdir[1].
- Sitamgar musulmon odil g‘ayridindan yomonroqdir[1].
T
[tahrirlash]- Tahsil olish mashaqqatini tortgan odam johillik kasaliga duchor bo‘lmaydi[1].
X
[tahrirlash]Y
[tahrirlash]- Yaxshilik va ezgulik yomonlikdan qochgani yanglig‘ yomonlik ham yaxshilikdan qochib ketadi[1].
- Yashash uchun ovqatlanurlar, ovqat yeyish uchun yashamaslar[1].
Oʻ
[tahrirlash]- Oʻz farzandingni yaxshi xulq-odobli va aqlli bo‘lishga o‘rgat. Kimki yoshlikdan yaxshi xulq-odob egallamas ekan, ulg‘ayganda undan bilim talab qilma[1].
Sh
[tahrirlash]- Shuni bilginki, mamlakatda tartib-intizom va osoyishtalik o‘rnatilishi odil podshohga bog‘liq. Askarlar farovonligi va davlatning gullab-yashnashi uning odilligidan. Fuqarolar podshohning xazinasi hisoblanadi. Xazina bo‘sh bo‘lsa, podshoh kambag‘al bo‘lib qoladi[1].